Melancholia

Czy widzieliście film „Melancholia” Larsa von Triera? Dla niektórych to katastroficzny film o pięknym końcu świata, co sugerowały plakaty reklamowe. Dla mnie to najbardziej przejmujący film o ciężkiej postaci depresji, jaki kiedykolwiek oglądałam, a sama katastrofa jest jedynie metaforą końca pełnego smutku, cierpień i poczucia beznadziejności życia. Niektórzy stwierdzą po obejrzeniu filmu : „To tylko film”, ale tak właśnie postrzegają swoją sytuację osoby pogrążone w depresji.

Rozpowszechnienie zaburzeń depresyjnych według różnych badań to od 6% do 25% w populacji. W praktyce lekarza rodzinnego zaburzenia depresyjne dotyczą ok. 23% pacjentów (badania polskie, Dróżdż i wsp., 2007). Jest to więc bardzo rozpowszechnione zaburzenie. Zwykle zaburzenia depresyjne mają charakter nawracający, przebiegają epizodycznie z okresami remisji (całkowitej lub niepełnej) i zaostrzeń. U większości pacjentów (66-75%) dochodzi do nawrotu.

Średnio dwóm na trzy osoby cierpiącym na depresję można w pewnym stopniu pomóc zapisując leki antydepresyjne. Nowoczesne leki antydepresyjne są stosunkowo bezpieczne, gdyż nie uzależniają. Efekty ich jednak utrzymują się tak długo, jak długo leki są zażywane. Po ich odstawieniu objawy znów zaczynają się nasilać. Z tego względu, by leczenie depresji było efektywne i długotrwałe, zaleca się połączenie farmakoterapii z psychoterapią. Z zaleceń NICE (National Institute for Health and Care Excellence) oraz APA (American Psychological Association) dotyczących leczenia zaburzeń psychicznych wynika, że w przypadku depresji zalecaną terapią pierwszego wyboru jest terapia poznawczo-behawioralna. Wybór terapii poznawczo-behawioralnej jako pierwszej wynika z jej wysokiej skuteczności w leczeniu zaburzeń depresyjnych. Ponadto, wybór terapii poznawczo-behawioralnej jako pierwszej wydaje się być uzasadniony z jeszcze jednego bardzo prozaicznego powodu. Terapia poznawczo-behawioralna jest terapią krótkoterminową, a więc i stosunkowo tanią. Często udaje się osiągnąć satysfakcjonujące efekty w 12 sesji. Dla porównania długoterminowe terapie zajmują zwykle 2-3 lata, co niestety wiąże się z wysokim kosztem.

Obecnie wiele się mówi w mediach o zaburzeniach depresyjnych. Coraz więcej osób zaczyna rozpoznawać symptomy depresji u siebie lub swoich najbliższych. Nie oznacza to jednak, że osoby te cierpią na depresję. By możliwe było postawienie diagnozy, konieczne jest spełnienie odpowiedniej ilości kryteriów. Warto więc zgłosić się do specjalisty, psychiatry lub psychologa, który będzie kompetentny w tym zakresie. Jeśli specjalista postawi diagnozę depresji, skieruje dalej pacjenta na leczenie- do psychoterapeuty na psychoterapię oraz psychiatry po leki antydepresyjne (jeśli będzie to konieczne).

Aktywności wykonywane w ciągu dnia wpływają na nasz nastrój. Osoby cierpiące na depresję z reguły przestają robić to, co zwykle sprawiało im przyjemność. Dzięki analizie tygodniowego zapisu czynności terapeuta wraz z pacjentem ocenia nasilenie nastroju przy różnego typu aktywnościach i zaleca zwiększenie liczby przyjemnych i dających satysfakcję czynności, co pozytywnie wpływa na samą aktywność pacjenta, jak i polepszenie nastroju. Zwiększona aktywność wpływa dalej na poprawę w sferze poznawczej (np. „Jestem bezproduktywny. Nie potrafię nawet wstać z łóżka” zamienia się na myśl: „Udało mi się dziś wykonać wszystkie zaplanowane czynności. Może nie jest aż tak źle, jak sądziłem”), a także emocjonalnej (poczucie zadowolenia wynikające z podjęcia zaplanowanych aktywności coraz częściej zajmuje miejsce smutku i poczucia winy wynikających z braku aktywności).

Zmiana struktur poznawczych jest najważniejszym aspektem długotrwałej poprawy. Osoby cierpiące na depresję spostrzegają i zapamiętują negatywne aspekty przeżyć lepiej niż pozytywne lub neutralne. Znacznie częściej interpretują też swoje życie w sposób negatywny, w przeciwieństwie do osób bez depresji, które mają tendencję do zbyt pozytywnych interpretacji. Celem terapii poznawczo-behawioralnej depresji jest nauczenie pacjentów weryfikowania słuszności negatywnych myśli poprzez analizę wszystkich dostępnych informacji (neutralnych, pozytywnych i negatywnych). W ten sposób pacjent uczy się myśleć w sposób bardziej elastyczny.

Borykając się z depresją zwykle odcinamy się od wszystkich ludzi. Nawet kontakty z najbliższą rodziną i przyjaciółmi nie dają nam satysfakcji, a często są źródłem negatywnych emocji (np. smutek i poczucie winy, że nie mogę już zajmować się własnymi dziećmi). Niekiedy pogorszenie się relacji nie wynika jedynie z depresji. Przykładowo, związek z osobą, która nas ciągle krytykuje, będzie utrudniał, a może i uniemożliwiał, proces zdrowienia. Dlatego tak ważnym elementem terapii depresji jest poprawa relacji z innymi ludźmi.

Mindfulness to terapia poznawcza oparta na uważności. Łączy ona w sobie najnowsze odkrycia współczesnej nauki z formami medytacji, których skuteczność została dowiedziona naukowo. Ta metoda poznawania swego ciała i umysłu może pomóc w zmianie nastawienia do swych myśli i uczuć. Uważność ułatwia uwolnić się od żalów z powodu tego, co było i obaw o to, co będzie. A to pozwala przerwać spiralę pogarszającego się nastroju i uniknąć kolejnego epizodu depresji. Mindfulness jest więc głównie wykorzystywany jako sposób na zapobieganie kolejnym nawrotom depresji.

Depresja
Dowiedz się więcej...

Terapia poznawczo-behawioralna
Dowiedz się więcej...