Psycholog Psychoterapeuta Psychoterapia Poznań Luboń

Zaburzenia osobowości

Zaburzenia osobowości to zaburzenia struktury charakteru i sposobu zachowania się, które nie tylko obejmują różne wymiary osobowości, lecz także przejawiają się w postaci zaburzeń funkcjonowania w rolach społecznych i życiu zawodowym jednostki. Cechuje je przede wszystkim długotrwałość, nieprzystosowawcze sposoby spostrzegania, odnoszenia się i myślenia o świecie i o samym sobie. Coraz częściej w psychologii dominuje podejście dymensjonalne do zaburzeń osobowości. Zakłada ono, że zaburzenia stanowią skrajny wariant normalnych cech osobowości. Różnica więc między osobowością w normie, a zaburzeniem osobowości jest wyłącznie ilościowa.

Depositphotos_29456813_original

Rozpowszechnienie zaburzeń osobowości w populacji szacuje się na 10-15%.

Zaburzenia osobowości - podział

specyficzne
mieszane
trwałe zmiany osobowości wynikające z doświadczenia ekstremalnego stresu (np. po katastrofach czy chorobie psychicznej)

Zaburzenia osobowości - typy

Osobowość paranoiczna charakteryzuje się brakiem zaufania i podejrzliwością wobec innych osób oraz błędnym interpretowaniu ich jako wrogich lub pogardliwych.

Osobowość dyssocjalna (obejmująca również osobowość antyspołeczną i psychopatyczną) cechuje się nieliczeniem się z wartościami i uczuciami innych ludzi, nadmierną drażliwością oraz utrwaloną postawą nieodpowiedzialności i nieliczenia się z obowiązującymi regułami, normami i zasadami funkcjonowania społecznego. Przejawia się niską tolerancją na frustracje i tendencją do zachować agresywnych i gwałtownych.

Osobowość histrioniczna charakteryzuje się nadmierną emocjonalnością i ciągłym poszukiwaniem uwagi.

Osobowość lękliwa (unikająca) cechuje się licznymi zahamowaniami społecznymi, nieadekwatnością odczuć oraz nadwrażliwością na negatywną ocenę.

Osobowość narcystyczna wymaga nieustającego, bezwarunkowego podziwu dla siebie i odznacza się brakiem empatii (zrozumienia emocji i sposobu myślenia innych osób) oraz niechęcią uwzględniania perspektywy innych ludzi.

Osobowość schizoidalna posiada wyraźną tendencję do wycofywania się z relacji społecznych oraz słabej ekspresji emocji w sytuacjach międzyludzkich.

Osobowość chwiejna emocjonalnie charakteryzuje się tendencją do działań impulsywnych, nieuwzględniających konsekwencji takich zachowań oraz dużą niestabilnością emocjonalną. Wyróżnia się dwa podtypy:

  • Typ impulsywny przejawiający się gwałtownymi wybuchami gniewu, dużą nadwrażliwością na krytykę i deficytami zdolności do samokontroli.
  • Typ borderline cechujący się brakiem stabilności w relacjach z innymi, spostrzeganiu samego siebie, w zakresie preferencji seksualnych i stanach emocjonalnych.

Osobowość anankastyczna przejawia tendencję do porządkowania/ nadawania struktury, perfekcjonizmu w każdym działaniu, kontroli w relacjach społecznych kosztem elastyczności, otwartości i skuteczności w działaniu.

Osobowość zależna przejawia się nadmierną potrzebą opieki ze strony innych, która prowadzi do uległości oraz doświadczania silnych lęków separacyjnych.

Osobowość narcystyczna wymaga nieustającego, bezwarunkowego podziwu dla siebie i odznacza się brakiem empatii (zrozumienia emocji i sposobu myślenia innych osób) oraz niechęcią uwzględniania perspektywy innych ludzi.

Zaburzenia osobowości - leczenie

Zaburzenia osobowości podlegają leczeniu za pomocą terapii poznawczo-behawioralnej (CBT). Terapia ta jest jedną z najskuteczniejszych w tego typu zaburzeniach.

Skontaktuj się